2018.02 Aantekeningen
Jan van Til
Onderstaande
tekstfragmenten zijn veelal afkomstig uit reacties op LinkedIn, iBestuur, blogs
en e-mail die ik verstuurde in de tweede helft van 2018. De volgorde van de
fragmenten is chronologisch.
01. Dank je wel voor het
gesprek. Nuttig! Zoals toegezegd … hier een handjevol linkjes:
1. Aanzet tot duurzame registers – Wat
er zoal aan om-denken en om-doen
nodig is om te kunnen komen tot duurzame informatie-registers.
2. Als Informatie het voor het zeggen had …
– Luchtig stukje met bloedserieuze ondertoon .
3. Information Orchestration – Organisatie van informatie tot betekenis! Hoe gaat
dat en hoe komen we er ….
4. An intermediary metasystematics – Niet
gemakkelijk, maar wel cruciaal voor gezond systeemdenken!
5. Information Modeling
for Context Aware Systems – Is betekenis van informatie absoluut of relatief?
Wie weet zit er iets tussen
dat je (bijzonder) aanspreekt. Laat maar weten.
02. Inmiddels ‘doe’ ik een
paar weekjes vakantie. En daarna weer-ns kijken hoeveel gaatjes voor reële
variëteit er weer/nog zijn. Rationaliseren, Standaardiseren, Harmoniseren,
Saneren, Uniformeren, … dat waren de laatste maanden hot-toppers in management-speak.
03. Boissevain op iBestuur – Robot neemt het
stuur over: “Alleen moeten wij software dan wel zo programmeren dat de
gewenste keuze wordt gemaakt bij ethische dilemma’s. Wat zijn die gewenste
keuzes?” Ja, inderdaad, en wie bepaalt dat eigenlijk?
Ik stel me zo voor dat voorafgaand
aan elke rit-met-voertuig overleg plaats vind tussen de inzittenden van dat
voertuig m.b.t. de te maken rit. Hamvraag tijdens dat overleg is natuurlijk wat
de inzittenden, eenmaal onderweg, aan auto-gedrag verwachten. Uitkomst van dat
overleg wordt geconfigureerd in de boordcomputer en de rit kan beginnen! Wie
zich er niet in kan vinden, ziet van de rit af en stapt uit.
Welke (basis)configuraties
annex variaties zijn zoal mogelijk? Tja, de keuze voor een bepaalde
configuratie hangt natuurlijk sterk af van de wereldbeelden die de
rit-participanten aanhangen. Een handvol gedrag-bepalende ‘dimensies’:
autonoom, heteronoom, theonoom, materialistisch,
humanistisch, atheïstisch, agnostisch, pantheïstisch, mono-/polytheïstisch
enzovoort.
Maar … mogelijk is dergelijk geconfigureer in het geheel niet aan de orde en wordt elke
auto ‘gewoon’ uitgerust met één bepaalde, centraal geregelde versie van
ethisch-dilemma-gedrag. Alle (RDW goedgekeurde) Nederlandse auto’s rijden dan
volgens wereldbeeld X, Italiaanse auto’s volgens wereldbeeld Y, Iraanse auto’s
volgens wereldbeeld Z enzovoort. Of is het de autofabrikant die bepaalt, zoals
dhr. Leether in zijn commentaar aangeeft? Of zijn het
reuzen als Google en/of Amazon?
Hopelijk wordt iedere
verkeersdeelnemer tijdens elke rit tijdig gewaarschuwd voor auto’s die in de
directe nabijheid rijden en qua wereldbeeld sterk afwijken …
04. The selfie of self is the self of the selfie.
05. Why do we keep focussing on the T of IT? The real challenge we face
is the durable organisation of I. After all these years of unfulfilled
T-promises still nobody seems to be willing to (even) look at I …
06. Dogged T-headedness (Technology, Things) of man unceasingly and
increasingly embezzles the primacy of I. Indeed, it is the T-‘poor’ communities
in/for which the I-gloriousness can shine richly – by means of T.
07. Als “Ollongren
schrijft wat Thorbecke zèlf bedacht”, rekent ze er
mogelijk op dat vrijwel niemand nog (goed) weet waar Torbekke
voor stond. Mogelijk weet ze het zelf ook niet (goed) en is ze gered door een
spellingchecker of door iemand van haar staf: Thorbecke!
08. Zolang-ie hetgeen hij
doet ‘lekker’ aan zijn superieuren uit kan leggen en geen deining bij zijn
collega’s veroorzaakt … kan hij rustig verder werken (wij zouden het waarschijnlijks
dobberen noemen) bij/aan zijn bureautje. Wie doet hem wat? Alleen jij, zo vrees
ik, maar dat kan-ie met af-en-toe een terrasje wel in
toom houden danwel (weg)managen ….
09. Weer een mooie serie aantekeningen!
Deze keer maakte ik een selectie uit de items om te printen. Op papier lezen
vind ik toch prettiger dan vanaf een scherm. Bij 68 aangekomen – waar je
verwijst naar een aantal voorgaande items, bleek ik precies die items op mijn
lijstje te hebben staan … Eigenaardig toch.
#13: “Daarvoor zijn àl die registers (lees ook: bestanden) voor relevante
informatie aangesloten op de informatierotonde. Dankzij aldus verkregen
overzicht zijn onterechte verschillen opgespoord en verbeterd, met
stroomlijning als resultaat.”
Wat zijn we-met-z’n-allen (iig bij ons) toch krampachtig op zoek naar stroomlijning!
Maar we weigeren om stroomlijning via een ‘omweg’ a.h.w. zomaar in de schoot
geworpen te krijgen. Idem voor: “de informatierotonde [is] juist ònontbeerlijk voor consistente vulling van het register dat
– vervolgens pas – als bron kan dienen.” Nee, bedankt, dat is (d)omweg te
ingewikkeld – onze jonge data scientists, net van
school, dol-enthousiast en barstend van kennis komen
daar wel uit hoor!
#51: Ja, tekenend! Wegpoetsen
van verschillen leidt stelselmatig tot ruzie/verwijdering/separatie, tot
uitdijing van de stad – tot steeds kleinere eenheden die vervolgens weer uiteenbreken/-spatten tot … de eenzaamheid van het
individu. Inderdaad … “Waarom blijven mensen toch zo vierkant tégen erkenning
van verschillen?” De stroomlijning die ze zoeken … Of, met de woorden van #72:
“Je kunt reële variëteit opvatten als de opgave om minstens twee vliegen met
één klap te slaan. Daarvoor moet je verder kijken dan je neus lang is. Dat is
weliswaar moeilijk, maar ànders ben je bij voorbaat
zelfs al volstrekt kansloos”. Inderdaad, dan kom je van een koude kermis zelfs
niet thuis!
10. Mijn werkgever probeert
haar hoofd in ander zwemwater te leggen. Grijs gas is uit; het moet nu minimaal
blauw zijn – ‘t liefst groen. Transport en opslag van CO2, transport van
waterstof en groen gas, participeren in het warmte-gebeuren, zonnepanelen op
Zuidwending met het oog op productie van waterstof en via waterstof evt. ook
weer methaan. Het oog is vastberaden en alleen en uitsluitend gericht op tastbare
technologie en hoe je daar blits mee maakt onder de noemer van de
geest-uit-de-fles-met-die-brede-rug: energietransitie. Alle aandacht voor Goederen
en Transport/Transformatie van (nieuwe) gassen; geen greintje aandacht valt er
te mobiliseren voor systematische organisatie van informatie die zo
noodzakelijk is voor het wie-wat-wanneer-waar-hoeveel op energieniveau. De
gedachte dat stroomlijning vanzelf volgt als we maar hard genoeg harmoniseren,
standaardiseren, rationaliseren, saneren, uniformeren enzovoort lijkt in beton
te zijn gegoten. En … o, ja, vergeet de data scientists
niet!
11. O, ja, vergat ik bijna,
onze data scientists … die zijn zomaar 80-90% van hun
tijd kwijt aan het stroomlijnen van de data die ze uit tal van hoeken en gaten
krijgen om er big data-chocola van te maken. Jammer dat ze alleen via een
‘omweg’ tot enorme productiviteitswinst kunnen komen. Gelukkig barsten ze van
de kennis. En zijn ze jong – met vallen en opstaan (over omweg gesproken) komen
ze er wel. Toch!?
12. Via iBestuur zoekt Hugo
Aalders naar rebelse
vernieuwers. Cruciaal “voor een ander informatievoorzieningslandschap” is
toch wel dat ieder individu van moment tot moment en van situatie tot situatie
van informatie voorzien moet kunnen worden die ‘action-able’
is – d.w.z. helder van betekenis tot trefzekere actie. Da’s pas een “Common Ground”! Over de technologie hoeven we ons verder eigenlijk
helemaal geen zorgen te maken; die is inmiddels meer dan geavanceerd genoeg.
Gek genoeg richt alle aandacht zich op de T van IT en leidt de I van IT een
kwijnend bestaan. Als Informatie het voor het zeggen had …
13. The immaterial is far, far more important than the material … can
anything material come into being without the immaterial? Can anything material
be sensed without the immaterial?
14. The ‘artificial’ in ‘artificial intelligence’ is very, very real …
15. Basically there are two ways to “transform your life”: conform truth
to your desires/life or conform your desires/life to truth.
16. Technofilie
maakt blind.
17. Als je, bijvoorbeeld,
naar beveiliging kijkt … zijn talloze van die zgn. smart devices
dommer dan, zeg, een boormachine. Veel dommer.
18. Conforming your desires/life to truth sets you free. One can only be
free to the extent one lives up to truth.
19. How come we came to see technology as the hammer by which EVERY
issue, illness, problem, … ‘joyfully’ reduces to a nail? Regardless of the
question, the answer first and foremost seems to be … technology. Can’t we
think of anything else anymore?
20. How come that our data ended up in a “messy world of big data”? When/where
was it that we lost control? Why there/then? What can we do about it?
21. “I fear the day that technology will surpass our human interaction.
The world will have a generation of idiots.” (Albert Einstein)
22. How blind, how tragically … the most, most, most telling (sic)
I-capability is missing, missing, missing …. Infrastructure, Integration,
Intelligence, Innovation and … Well?
23. But … don’t the algorithms (machine learning, deep learning, …) behave
like real gentlemen that politely ask each data point whether access to it is
allowed or not?
24. Als het om technologie
gaat … lijken mensen zich ernstiger te buiten te gaan dan Rupsje Nooitgenoeg.
25. Incredible! Just incredible: so many human beings letting go of
their own real intelligences and passionately bowing down and worship Artificial
Intelligence and the like …
26. Winnend duo: Gasinfrastructuur
en Infostructuur! Zie eventueel nog
eens het interview met de CFO van Gasunie, René Oudejans (December 2017); De
rol van slimme data in de energietransitie. Kernwoord: infostructuur. Uit
het artikel: “Naast onze positie als infrastructuurbedrijf willen we ons
ontwikkelen tot infostructuurbedrijf. Gasunie heeft
de ambitie om met slimme data uit het gastransportsysteem een bijdrage te
leveren aan het slagen van de energietransitie.” Maarre
… hoe helpen we de energietransitie
op stoom?
27. “Het is altijd oppassen
voor te grote woorden,” zo waarschuwt Quita Hendrison haar lezers in Niet
omdat het kan, maar omdat het moet (iBestuur, 21
november 2018). Hendrison wil een “overheid die het
stuur in handen neemt.”
Op diezelfde datum betoogt
Bart Jacobs in Wet DO:
achterhaald en nodeloos duur: “Ook de nieuwste incarnatie van deze wet
blijft hardnekkig vasthouden aan een achterhaalde, dure visie waarin alles draait om de overheid zelf.”
(cursivering van mij). Ja, dan moet de overheid het stuur wel zelf in handen
nemen en houden.
Maar, als ik een dergelijk
opgeblazen overheidsego even op de ziel mag trappen …
Het draait helemaal niet om zo’n overheid. Waar de samenleving schreeuwend
behoefte aan heeft is een overheid die alle natuurlijke- en rechtspersonen
waarmee ze betrekkingen onderhoudt een duurzaam en robuust stuur in handen
geeft. Inderdaad, “[h]et is altijd oppassen voor te grote woorden”.
28. “Maybe,” zo las ik laatst
ergens, “if we tell the people the brain is an app …
they will start using it.”
29. Don’t let people with dirty feet walk through your head (Mahatma
Ghandi).
30. So … let’s abolish our universities – it’s all about diversity! Or?
31. In response to The Age of the
Imbecile – The World is Turning Catastrophically Stupid. Here’s How Not to Join
It, an article by Umar Haque, March 2018.
Well, intriguing! In 1985 Muggeridge mentioned
something like that: “So the final conclusion would surely be that whereas
other civilizations have been brought down by attacks of barbarians from
without, ours had the unique distinction of training its own destroyers at its
own educational institutions, and then providing them with facilities for
propagating their destructive ideology far and wide, all at the public expense.
Thus did Western Man decide to abolish himself, creating his own boredom out of
his own affluence, his own vulnerability out of his own strength, his own
impotence out of his own erotomania, himself blowing the trumpet that brought
the walls of his own city tumbling down, and having convinced himself that he
was too numerous, labored with pill and scalpel and syringe to make himself
fewer. Until at last, having educated himself into imbecility, and polluted and
drugged himself into stupefaction, he keeled over – a weary, battered old
brontosaurus – and became extinct.”
Earlier Nietsche (he died in 1900) predicted
that the 20th century would become the bloodiest century in history and that a
universal madness would break out and turn the West upside-down.
32. Cities
Are Getting Smarter - and More Vulnerable to Cyberattacks. Smarter as well
as more vulnerable … where did human intelligence go?
33. Artificial
intelligence in medicine: The computer knows what you need. Since when do
computers know? Did I miss something?
34. “Ik ben geneigd te
geloven dat enthousiasme onze natuurlijke staat van zijn is.” Ga maar eens na
waar het woord ‘enthousiasme’ vandaan komt …
35. Algoritmen kunnen
mogelijk be-toveren. Maar dat is iets héél anders dan
toveren! Mogelijk dat toveren iets is voor lalgoritmen?
36. Een (LinkedIn-)reactie op
De IT
bij de Overheid: “Stevig stukje […]. Ik weet niet wat ik er van moet
vinden, maar de moeite waard om te lezen.” Zelf heb ik daar wel een idee over.
Het doet me denken aan blinde mannen en een olifant …
37. What
to expect from data architects? Well … suppose the whole
data-architect-thing didn’t exist yet … who would typically invent it? To what
end(s)? If architects should be core-busy with the things mentioned in the
first thought of the article … then the whole data-thing is one aspect amongst
many other aspects. In my mind there is room for, say, data-workers, but hardly
any for data-architects. I’m raising questions to tease mindset(s).
Why can’t we do without these so-called data-architects? What (un)balance does
such an aspect-architect offer us?
38. Data
and technology: 200 ways to drive a nail into the wall. What’s the real,
real, real issue here? Is it I-rooted or is it T-rooted? How come we spend
almost all our energy to T? How come we almost never see the I, the way we
treat the I, we relate to the I, as problematic? How come we came to see T as an end that only needs I to justify its beings and
doings?
39. Belangrijke
beslissingen worden steeds vaker overgelaten aan slimme computers. Ik word
iedere keer weer kriegelig van dan S-woord! Sinds wanneer zijn computers ‘slim’?
Wat te denken van mensen die maar blijven teuten over slim-dit en smart-dat? Op
de eerste vraag komt, tot mijn verbazing, uitgebreid, verdedigend antwoord. En
daarmee krijgt de tweede vraag nog eens extra kleur ….
40. Op de website van
iBestuur breken Henk Bos, Marjan Schnetz en René
Veldwijk een lans voor heropening van de datakluis: De persoonsdatakluis moet weer open! De auteurs pleiten
voor drie soorten persoonsgegevens: Staatsgegevens, Maatschappelijke gegevens
en Vrijwillige gegevens. Een naar mijn idee weinig vruchtbare insteek ….
Gelukkig is er al een veel betere aanzet voorhanden!
In reactie op genoemd
artikel: “Staatsgegevens … Wat een afschuwelijk en off-the-point
woord! Het zet mensen zomaar op een geheel verkeerd been. De staat treedt
(hooguit) op als houder van persoonsgegevens. Maar dat maakt dergelijke
gegevens nog niet tot Staatsgegevens! Welnee, informatie over een individuele
(rechts)persoon is en blijft van diezèlfde
(rechts)persoon!
Het gaat hier ‘gewoon’ om
persoonsgegevens waarvoor het zelfbeschikkingsrecht van de eigenaar ervan
wettelijk dient te worden ingeperkt teneinde onderling vertrouwen in
maatschappelijk (informatie)verkeer te kunnen waarborgen.
Mijn geboortedatum is … van
mij. Maar ik ben niet de houder van mijn geboortedatum. Dat zou gemakkelijk een
maatschappelijk ontwrichtende werking kunnen hebben. En ‘mijn’ adres? Die is
van …? Nou, in ieder geval niet van mij; ik ben slechts gebruiker. ‘Mijn’
paspoort is ook niet van mij; ik ben slechts de houder ervan en in voorkomende
gevallen gebruiker.
Jaren geleden alweer,
verscheen Manifest Informatieverkeer. Nog altijd een zeer lezenswaardig
document-en-aanzet! Genoemd manifest is ook verschenen in de bundel Interoperabel Nederland – een uitgave van Forum
Standaardisatie.”
41. Climate
Change? Is dat tegenwoordig niet een synoniem voor Weather
Engineering?
42. I’m
a Developer. I Won’t Teach My Kids to Code, and Neither Should You. Instead
… kids should be familiarized with ontology – not in the IT sense of the word –
o, absolutely not, but in the philosophical sense!
43. Zolang de dopamine-levels
maar hoog genoeg blijven door alsmaar als nieuw aangeprezen aai- en tastbaar
techno-spul … blijven hele horden verslaafd en gedrogeerd rondjes rennen in de
tredmolen van tevergeefs gezochte voldoening. Triest.
44. Probeer je eens – op z’n agile’s – de complete totstandkoming van een toneelstuk
voor te stellen. De spelers, het script, de kleding, het licht, de rekwisieten
– kortom de héle santenkraam. Alles. Van prilste begin tot laatste uitvoering.
Waar(om) gaat dat mis?
46. “Nieuw: Register van
Overheidsorganisaties” – die flyer moet (dus) ergens op www.overheid.nl te vinden zijn? Ik kan-um niet 1-2-3 vinden; kun je me de link sturen? “Met de
automatische koppeling van de onderliggende registers wordt de actualiteit en
de kwaliteit van de gegevens in het ROO gewaarborgd” … klinkt veelbelovend. Ik ben benieuwd!
47. Well, … why don’t you shift your focus from competency to agency?
48. “I’ve come to feel that a system that promised to increase my
mastery over my work has, instead, increased my work’s mastery over me.” (Atul Gawande).
49. Ja, klopt, ook ik heb op
het vertrek-knopje gedrukt. Op een feestje doe je er goed aan afscheid te nemen
op een moment dat het nog goed en gezellig is – de herinnering eraan is dan
optimaal. Wie langer wacht …
Nee, ik heb mijn animo voor
vertrek niet onder stoelen of banken gestoken. De regeling komt op een uitstekend
moment. M’n loopbaan bij Gasunie is, wat voorbij de ‘top’
en mijn echtgenote zet volgend jaar ook een punt achter haar carrière. Wie
langer wacht …
Energietransitie?
Energietransitie draag ik een warm hart toe; energietransitie betekent een
fantastische periode – ook voor Gasunie als één van
de spelers in de energiebranche. Persoonlijk spreekt me de informatische
kant ervan het meest aan. Niet zozeer de techniek dus, maar juist het
informatie-gebeuren. Daarbij zie ik zoiets als de Energieverkeerscentrale
Driebergen voor me. Overal de juiste hoeveelheid energie, in de juiste vorm
en op het juiste moment. Ja, dan moeten er – informatisch
gesproken – heel andere potjes op het vuur worden gezet! Het moet dan
onmiskenbaar richting infostructuur,
of, weer wat anders uitgedrukt, richting informatierotonde. Want, klopt, een
energierotonde kan natuurlijk niet zonder zo’n informatierotonde – die vormt
haar onlosmakelijke informatische evenknie!
Zoals gezegd: ik wacht niet
langer. Één van de dingen waarmee ik me blijf
bezighouden is de informatische kant van
energietransitie. Maar het gaat tegelijk ook een heel
stuk breder, want, als
informatie het voor het zeggen had …
Mocht je meer/anders willen
weten, ik hoor het graag – ‘k Ben d’r nu nog!
50. Het Algemeen Belang moet
meer en meer gezocht worden in een klein hoekje van de slagschaduw van het
Eigen Belang.
51. “Integratie is alles”,
hoor je in allerlei toonaarden. ‘Bijna’ goed: integreerbaarheid is alweer
zoveel stappen verder.
52. Is Design Thinking really (cap)able to get us out of Flatland? Why
(not)?
53. Ken je Strieker?
Nee, ik (ook) niet. Strieker is momenteel
Programmamanager Kennis van de Overheid. Ik kwam-um
op LinkedIn tegen. Hij post-te daar een flyer over
ROO: Register van OverheidsOrganisaties. Had jij er
van/over gehoord? Op overheid.nl kon ik er
niets over vinden en vroeg, toch wat nieuwsgierig, via mijn email-kanaal op Information Roundabout,
de flyer op bij Johan. De flyer kwam zowat per omgaande – en zonder enig begeleidend
commentaar. Nee, Information Roundabout triggerde
niets bij hem. Zie de bijlage voor de flyer.
Begin 2019 komt ROO online, zo verkondigt de flyer onder
het kopje Planning. ROO is/wordt het resultaat van een samenwerking tussen het
ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Centraal Bureau voor
de Statistiek en het Kennis- en exploitatiecentrum Officiële
Overheidspublicaties. Het ROO verbindt decentrale bronregistraties, maakt
koppeling naar andere databronnen eenvoudig, waarborgt actualiteit en kwaliteit
van gegevens en werkt o.b.v. een uniek identificatiekenmerk voor iedere
organisatie …. Toe maar.
Het komt op mij over als een gebrekkige poging tot
informatierotonde … welke klok (bron) zouden ze waar hebben horen luiden? Ik
heb Johan maar eens om wat nadere informatie gevraagd – wie weet volgt dat ook
per omgaande …
54. According to MtN “In data land the world
is flat (despite the evidence it isn’t)” According to me, I’m afraid … it’s
even worse than that: in data land the world is flats (plural)!
55. Zodra we een bepaald
stukje informatie ontdoen van al haar context … wat houden we dan over?
Inderdaad – niets. Niets van welke waarde dan ook maar. Je kunt er dus he-le-maal niets meer mee; zelfs niet herleiden tot een
persoon. Zodra we dat (in)zien en aanvaarden … hebben we het door sommigen zo
vurig gewenste anonimiseer-rookgordijn geconfronteerd met hoe-het-werkelijk-zit.
Is het niet de verslaving aan
en de niet aflatende hunkering naar (meer) geld/rijkdom die het rookgordijn z’n
verband en structuur geven – en voorlopig nog wel even stevig op z’n plek
houden?
56. Good Read: One
From Many: VISA and the Rise of Chaordic Organization (Dee Hock, 2005).
57. “Accountants are merely a modern version of the tribal storyteller,
whose role was to accurately portray the tribe as it was, as it is, as it might
become, and as it ought to be, thus informing its evolution and future.” (Dee
Hock)
58. Klimaatakkoord … Politiek
is er om kolen en geiten te sparen – niet om de aarde te redden. Inderdaad:
poliziek.
December
2018, 2018 © Jan van Til