Jan van Til

Nee, níet klein beginnen

Nee, níet klein beginnen!

Jan van Til

Ach, ik vertel u eigenlijk niets nieuws. De problemen die we vandaag de dag op ons bordje krijgen, zijn vrijwel zonder uitzondering knap ingewikkeld. En als we dergelijke problemen, al brainstormend, al ontwerpend, al problematiserend, al noem-maar-op-end… ter hand nemen en ons de ingewikkeldheid ervan a.h.w. aanvliegt, klinkt daar zo vaak dat zo ‘verlossende’ woord: We moeten klein beginnen, want anders is ‘het’ niet te behappen.

Laten we, met andere woorden, zo’n voorliggend probleem om te beginnen vooral niet in zijn volle omvang verkennen en waarderen. Nee, laten we maar ‘gewoon’, klein, in die-en-die hoek beginnen. Het overige, de ‘resterende’ ruimte halen we er later wel bij. Anders komt ‘het’ nooit goed. Ja, een goed ontwikkeld gevoel voor verhoudingen is nu eenmaal onmisbaar!

Nu is het zo dat wanneer we ruimte in voldoende mate verkennen, dat altijd een goed en samenhangend zicht geeft op hoek – daar, ergens gesitueerd in ruimte. Andersom geldt dat eigenlijk nooit (tenzij ruimte samenvalt met hoek). Wie beweert dat-um dat nog nooit zo is opgevallen, loopt waarschijnlijk nog niet heel lang mee.

Wie, anders gezegd, ontwerp maakt voor ruimte, kan daarna constructie van hoek veilig en verantwoord ter hand nemen. Die handelswijze levert later, wanneer ook andere hoeken in constructie worden genomen steevast de meeste en meest duurzame winst op. Want die hoeken passen immers precies daar waar ze eerder al (in samenhang) waren… vóórzien.

Wie, echter, ruimte uitvlakt en ontwerp beperkt tot kleine hoek, ziet zich in latere fasen al snel gedwongen in keurslijf van steeds moeizamer en krakkemikkig inpas- en prutswerk. Zeggenschap van hoek over ruimte schiet nu eenmaal flink te kort. Ruimte laat zich domweg niet in hoekje drukken. Nee, onmogelijk. Ach, ik vertel u eigenlijk niets nieuws.

Ruimte komt altijd – vroeger of later; vandaag de dag eerder vroeger dan later – uit hoek en eist haar tol. Daarom: neem ruimte en begin vooral niet klein, want anders is ‘het’, inderdaad, al snel niet meer te behappen.